SỬ DỤNG CORTICOID: LỢI VÀ HẠI

Cũng như các thuốc kháng sinh, Corticoid là những thuốc hay được sử dụng để điều trị nhiều bệnh tật. Lạm dụng chúng sẽ gây ra những tai biến nguy hại, nên khi sử dụng nhóm thuốc này luôn phải cân nhắc thận trọng về nguy cơ và những phản ứng có hại mà thuốc được lựa chọn gây ra ?

Hoạt chất hay sử dụng ?

– Cortison acetat: tác dụng ức chế miễn dịch, chống viêm, dị ứng, mẫn cảm, choáng và chống ngộ độc.

– Prednison (còn có tên khác là cortancyle, delcoclin) có tác dụng mạnh hơn
cortison gấp 5 lần.

– Prednisolon (hydrocortancyle) rất hay được sử dụng hoặc là đơn độc hoặc
cùng với kháng sinh trong các điều trị viêm đa khớp, thấp khớp, các bệnh dị ứng.

– Mazipredone (depersolon) có tác dụng chống viêm mạnh hơn hydrocortison 4 lần, được sử dụng nhiều trong chống sốc do bỏng, chấn thương, phẫu thuật hay nhiễm độc. Thuốc được sử dụng dưới dạng tiêm.

– Metyl prednisolon (biệt dược solumedrol hoặc depomedrol: nhiều dạng bào chế với hàm lượng khác nhau, có tác dụng chống viêm mạnh song đồng thời cũng có giá bán khá đắt.

– Triamcinolon (kenacort) có tác dụng mạnh hơn prednisolon.

– Dexamethason là thuốc có hoạt tính chống viêm, chống dị ứng cao, có hoạt tính mạnh hơn prednisolon 7 lần, hơn cortison 35 lần. Thuốc được dùng phổ biến bằng đường uống.

– Betamethason là đồng phân của dexamethason.

– Synalar (flucinar, fluocinolon…) thường dùng dưới dạng kem bôi để điều trị tại chỗ các bệnh viêm da, mẩn ngứa, các bệnh dị ứng da, eczema, bệnh vẩy nến. Có dạng kết hợp synalar và kháng sinh neomycin.

– Beclometason (becotid) là thuốc cắt cơn hen rất tốt được dùng dưới dạng phun sương vào họng.

– Budesonide (pulmicort) là một corticoid có hoạt tính kháng viêm tại chỗ cao. Đây là thuốc phun khí dung hay được sử dụng nhất hiện nay.

Tuy nhiên, khi sử dụng các corticoid cần lưu ý đây là nhóm thuốc có khá nhiều tác dụng không mong muốn ??

? 1. Giữ nước trong cơ thể nên đã có trường hợp các thầy lang trộn bột prednisolon vào thuốc đông y khiến bệnh nhân uống vào bị phù mà không biết. Dùng thuốc corticoid không hợp lý dẫn đến bệnh nhân bị hội chứng cushing (mặt tròn như mặt trăng)

? 2. Các corticoid được ví như những con dao hai lưỡi mà lưỡi nào cũng sắc. Đây là nhóm thuốc chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng, không làm mất căn nguyên bệnh. Do vậy khi dừng thuốc thì bệnh trở lại như cũ.

? 3. Dùng corticoid lâu dài thì rất nguy hiểm đến tim mạch. Vì vậy chống chi định của thuốc là bệnh nhân tăng huyết áp, thiểu năng tim và thận, lao, tiểu đường…

? 4. Corticoid ức chế prostaglandin, tăng tiết pepsin và trypsin gây chảy máu đường tiêu hóa, viêm loét dạ dày – tá tràng… Việc sử dụng kéo dài các thuốc corticoid có thể dẫn đến một số tình trạng che lấp các triệu chứng của các bệnh khác hoặc làm cho các nhiễm trùng tiềm tàng trong cơ thể lây truyền toàn thân.

? 5. Phối hợp thuốc corticoid với NSAID khác làm tăng nguy cơ chảy máu đường tiêu hóa.