Quy trình xét nghiệm tủy đồ

1. NGUYÊN LÝ

Theo nguyên lý đếm tế bào máu trên máy đếm tế bào tự động và đếm hồng cầu lưới.

II. CHỈ ĐỊNH

Kết quả huyết đồ có bất thường nghi bệnh về máu.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Không có chống chỉ định

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

– Kỹ thuật viên khoa Huyết học – Truyền máu: Có trách nhiệm tuân thủ quy trình phụ bác sỹ làm thủ thuật chọc hút tủy xương, kéo và nhuộm tiêu bản tủy, chuẩn bị và rửa dụng cụ.

– Bác sĩ  khoa Huyết học – Truyền máu: Thực hiện thủ thuật lấy bệnh phẩm tủy xương, đếm số lượng tế bào tủy, nhận định, đánh giá kết quả trên các tiêu bản nhuộm và kết luận.

– Điều dưỡng khoa lâm sàng: Thử test thuốc gây tê tại chỗ cho người bệnh.

2. Bệnh phẩm

Lấy1 – 1,5ml tủy xương chống đông bằng EDTA.

3. Phương tiện, hóa chất

– Phương tiện:

+ Máy đếm tế bào.

+ Kính hiển vi

+ Bộ dụng cụ nhuộm Giemsa

– Hóa chất (Thuốc thử):

+ Hóa chất của máy đếm tế bào

+ Thuốc nhuộm Brilliaut Cresyl Blue(BCB).

+ Thuốc nhuộm Giemsa

4. Phiếu xét nghiệm

Giấy chỉ định xét nghiệm ghi đầy đủ thông tin về người bệnh: họ tên, tuổi, gường bệnh, khoa phòng, chẩn đoán.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Bước 1:Nhận phiếu xét nghiệm, kiểm tra yêu cầu xét nghiệm của bác sĩ lâm sàng.

2. Bước 2:  Hẹn ngày giờ làm thủ thuật chọc tủy cho khoa lâm sàng để chuẩn bị người bệnh.

3. Bước 3:KTV xét nghiệm chuẩn bị dụng cụ: Khay và bộ kim chọc tủy, 2 ống chống đông EDTA.

4. Bước 4:Bác sỹ thực hiện thủ thuật chọc tủy:

– Chuẩn bị bệnh nhân: tên, tuổi phù hợp với phiếu yêu cầu xét nghiệm. Cho bệnh nhân nằm sấp trên giường cứng.

– Sát khuẩn vùng gai chậu sau trên của người bệnh

– Tiêm 02 ống Novocain hoặc Lidocain vùng gai chậu nơi vị trí làm thủ thuật chọc hút tủy

– Chọc kim vuông góc với mặt da, rút lòng kim, lắp bơm tiêm 10ml hút lấy 1,0 – 1,5 ml tủy xương –> Tháo bơm tiêm có dịch tủy đưa cho KTV.

– Rút kim, băng vết chọc tủy bằng gạc vô khuẩn.

5. Bước 5:KTV cho dịch tủy vào ống chống đông EDTA, lắc trộn đều.

6. Bước 6:Đếm dịch tủy xương trên máy đếm tế bào tự động, ghi kết quả số lượng bạch cầu.

7. Bước 7:Kéo 4 tiêu bản tủy, thực hiện quy trình nhuộm Giemsa

8. Bước 8:Để khô, nhỏ dầu, soi lam  kính trên vật kính 10X, 40X, 100X.

9. Bước 9:Làm xét nghiệm hồng cầu lưới:

– Dùng pipette Pasteur cho 2 – 3 giọt tủy người bệnh vào ống nghiệm.

– Cho 1 thể tích tương đương thuốc nhuộm BCB vào ống nghiệm có sẵn tủy bệnh nhân và trộn đều.

– Ủ 37^°C từ 20 đến 30 phút. Lấy ra trộn đều lại rồi nhỏ 1 giọt lên lame kính, dùng lame kéo thành một làn máu mỏng, để khô tự nhiên và quan sát dưới kính hiển vi với vật kính dầu 100X, chọn vùng hồng cầu nằm rải rác rồi di chuyển qua vi trường khác đếm cho đến khi đủ 1000 hồng cầu.

VI. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ

– Trả lời kết quả số lượng tế bào bạch cầu trong tủy

– Đếm hồng cầu mạng lưới được bao nhiêu tính tỉ lệ phần trăm ghi kết quả.

– Đọc bạch cầu, mẫu tiểu cầu, hồng cầu non/100 tế bào có nhân ở tiêu bản tủy, có những loại gì, tỉ lệ phần trăm loại đó, ghi vào phiếu.

– Xem tỷ lệ của bạch cầu non, tình trạng cấu trúc, nhân, nguyên sinh chất và các hạt đặc hiệu có gì lạ.

 

– Đối với hồng cầu nhận xét về hình thể, số lượng, kích thước, mầu sắc, tỷ lệ hồng cầu lưới để xem khả năng sinh máu của tủy xương , đánh giá được nguyên nhân thiếu máu ở đâu.

– Tiểu cầu: xem có mẫu tiểu cầu hay không.

VII. GHI CHÚ BỔ SUNG

Một số vấn đề chú ý khi nhận định kết quả:

– Bệnh nhân tủy tăng sinh nhiều bạch cầu: Pha loãng bệnh phẩm với NaCl 0.9%, chạy máy đếm số lượng bạch cầu phải nhân với hệ số pha loãng.

– Rửa tiêu bản nhuộm chú ý rửa dưới vòi nước chảy nhẹ, tránh cặn tiêu bản.