Cảnh báo mới về tim mạch khi dùng thuốc trị tiêu chảy loperamide

Loperamid là một thuốc rất thường dùng để trị tiêu chảy. Thuốc có thể được dùng kê đơn hoặc không kê đơn. Ngoài các tác dụng phụ thường gặp đã biết trên hệ tiêu hóa, mới đây, các tác dụng phụ về tim mạch đã được phát hiện và cảnh báo, đặc biệt là khi dùng quá liều.

Tác dụng của thuốc

Loperamid là một thuốc trị tiêu chảy được dùng để chữa triệu chứng các trường hợp tiêu chảy cấp không rõ nguyên nhân và một số tình trạng tiêu chảy mạn tính (tuy nhiên, khi bị tiêu chảy thì điều trị hàng đầu vẫn là dự phòng hoặc điều trị tình trạng mất nước và điện giải, điều này đặc biệt quan trọng đối với trẻ nhỏ và người cao tuổi suy nhược). Tác dụng của thuốc là làm giảm nhu động ruột, giảm tiết dịch đường tiêu hóa và tăng trương lực cơ thắt hậu môn. Điều này sẽ giúp làm giảm số lần tiêu chảy và cô đặc phân.

Loperamide được chấp thuận cho sử dụng ở liều đơn 4mg với liều đầu tiên, sau giảm xuống 2mg sau mỗi lần đi tiêu lỏng cho người lớn. Tối đa được phê duyệt tổng liều hàng ngày là 8mg/ngày cho việc sử dụng không kê đơn và 16mg/ngày cho việc sử dụng thuốc theo đơn. Liều cho trẻ em phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ. Đối với trẻ em dưới 2 tuổi không được khuyến cáo dùng thuốc này.

Trên thị trường, loperamide có sẵn ở các dạng thuốc viên nang, viên nén hoặc dạng dung dịch dùng để uống. Thuốc được bán tự do dưới nhiều tên thương mại hoặc là tên thuốc gốc. Phần lớn loperamide đơn thành phần được bán ở Mỹ là thuốc không kê đơn (OTC). Ở Việt Nam, loperamid cũng nằm trong danh mục thuốc không kê đơn của Bộ Y tế với các dạng uống và giới hạn hàm lượng đã chia liều loperamid ≤ 2mg. Mặc dù đây là thuốc thường dùng để trị tiêu chảy, nhưng điều quan trọng là không dùng vượt quá tổng liều hàng ngày được khuyến cáo trên nhãn thuốc hoặc theo chỉ định của bác sĩ cho tình trạng tiêu chảy của người bệnh. Không dùng thuốc trong các trường hợp như bụng trướng, hội chứng lỵ, khi cần tránh ức chế nhu động ruột, mẫn cảm với loperamid…

Một số lưu ý khi dùng
Khi dùng thuốc người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ do thuốc gây nên. Hầu hết các tác dụng phụ thường gặp là phản ứng ở đường tiêu hóa như khô miệng, khó chịu dạ dày, buồn nôn hoặc nôn, táo bón… Ngoài ra, ở một số người bệnh có thể thấy mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu. Các tác dụng phụ trên hệ thần kinh trung ương như ngủ gật, trầm cảm, hôn mê, thường hay gặp với trẻ em dưới 6 tháng tuổi. Vì vậy, loperamid không được dùng trong điều trị tiêu chảy cho trẻ nhỏ.

Loperamide có thể tương tác với các thuốc chống nấm như itraconazole và ketoconazole; thuốc hạ cholesterol như gemfibrozil; các quinidine (thuốc tim); các quinine (thuốc chống sốt rét); thuốc điều trị trào ngược axit bao gồm loại histamin 2; và các loại thuốc kháng sinh như erythromycin, clarythromycin… Khi dùng loperamid cùng với các loại thuốc này có thể làm tăng nồng độ loperamid trong máu.

Và cảnh báo mới
Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) cho biết, trong 39 năm kể từ khi loperamide lần đầu tiên được phê duyệt vào năm 1976 đến năm 2015, FDA đã nhận được nhiều báo cáo về vấn đề tim nghiêm trọng liên quan đến việc sử dụng loperamide. Phần lớn các trường hợp này được báo cáo sau năm 2010. Nhiều trường hợp đã tử vong. Các vấn đề về tim nghiêm trọng chủ yếu xảy ra ở những bệnh nhân được dùng liều cao hơn nhiều so với khuyến cáo hoặc là dùng đúng liều khuyến cáo nhưng bị tương tác với các thuốc khác (làm tăng nồng độ của loperamid trong máu).

Vì vậy, để sử dụng thuốc an toàn, tháng 6/2016, FDA đã đưa ra cảnh báo, dùng cao hơn liều khuyến cáo thuốc trị tiêu chảy loperamide, bao gồm cả việc lạm dụng thuốc có thể gây đau tim trầm trọng dẫn đến tử vong. Các nguy cơ của các vấn đề về tim nghiêm trọng, bao gồm nhịp tim bất thường, kéo dài khoảng QT, xoắn đỉnh hoặc loạn nhịp thất khác, ngất xỉu và tim ngừng đập… cũng có thể tăng khi dùng loperamide với các thuốc điều trị khác. Bệnh nhân và người tiêu dùng chỉ nên dùng loperamide theo hướng dẫn sử dụng đi kèm hộp thuốc (hoặc nhãn thuốc) hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Không sử dụng nhiều hơn so với liều lượng quy định hoặc được liệt kê trên nhãn. Luôn luôn nói với bác sĩ (khi đi khám bệnh) về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng, bao gồm cả thuốc không kê đơn và các vitamin… để bác sĩ cân nhắc hạn chế tối đa sự tương tác bất lợi. Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày, ngưng dùng loperamide và đi khám bệnh. Khi tự ý dùng loperamid thấy xuất hiện các triệu chứng về tim mạch như trên cần tìm kiếm sự trợ giúp của y tế ngay lập tức.

Nguồn: Báo Sức khỏe và Đời sống.