Nên làm gì khi đã tiếp xúc với người bệnh lao?

Do đó, bạn nên đi xét nghiệm để kiểm tra xem có nhiễm bệnh lao hoặc đã bị lao ở giai đoạn đầu hay không. Tùy vào kết quả, bác sĩ có thể đề nghị việc chữa trị hoặc theo dõi thêm.

Bệnh lao là gì?

Bệnh lao là một bệnh có thể chữa trị được, và gây ra do nhiễm trực khuẩn Mycobacterium tuberculosis. Bệnh này thường ảnh hưởng đến phổi, nhưng đôi khi cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể, như: hạch bạch huyết, thận, xương…

Người ta bị lây nhiễm lao bằng cách nào?

Vi trùng lao bị lan truyền qua không khí khi người mắc bệnh lao trong phổi hoặc trong cổ ho ra, hắt hơi, hát hoặc nói, bắn ra những tia li ti vào không khí. Những người khác có thể hít phải các tia này. Phần nhiều người ta chỉ bị nhiễm lao do lây từ người nào có tiếp xúc nhiều với họ. Rất hiếm khi nhiễm lao từ người nào mà mình chỉ tiếp xúc ngắn ngủi hoặc ngẫu nhiên. Bệnh lao không lan truyền qua các vật dụng trong nhà, như bát đĩa, muỗng, đũa hoặc điện thoại.

Xét nghiệm phát hiện lao. Ảnh: TM

Làm thế nào để biết được mình đã nhiễm lao hay chưa?

Khi đã từng tiếp xúc với bệnh nhân lao hoặc trong gia đình có người mắc bệnh lao thì cần làm các xét nghiệm gồm:

Xét nghiệm tiêm dưới da để tìm bệnh lao (còn được gọi là xét nghiệm Mantoux). Việc này thực hiện bằng cách tiêm một lượng Tuberculin nhỏ và an toàn bên dưới da ở bên trong cánh tay. Xét nghiệm này có thể cho biết đã bị nhiễm vi trùng lao hay chưa. 2 hoặc 3 ngày sau lần xét nghiệm này, có thể biết kết quả là dương tính hoặc âm tính. Đôi khi có trường hợp cần thử máu hoặc làm thêm xét nghiệm chích tuberculin dưới da để giúp diễn dịch kết quả của lần xét nghiệm đầu tiên.

Chụp quang tuyến ngực cũng có thể cho thấy có dấu hiệu nào về bệnh lao trong phổi. Đôi khi chụp quang tuyến ngực cũng có thể cho thấy dấu hiệu của bệnh lao trước kia, dù cho mọi người không biết rằng trước kia mình đã từng bị lao.

Việc gì xảy ra nếu kết quả xét nghiệm là âm tính?

Nếu kết quả xét nghiệm đầu tiên là âm tính, có thể cần xét nghiệm lần nữa vào khoảng 2 đến 3 tháng sau. Việc này là vì có thể mất vài tuần sau khi tiếp xúc với bệnh lao thì hệ thống miễn dịch của bạn mới có phản ứng với việc xét nghiệm tiêm dưới da. Do đó, nếu được khuyên cần xét nghiệm lần thứ nhì, thì việc rất quan trọng là mọi người  hãy xét nghiệm để đảm bảo mình hoàn toàn không bị nhiễm lao. Nếu kết quả lần này vẫn âm tính thì không cần làm xét nghiệm thêm nữa.

Nếu có kết quả xét nghiệm tiêm tuberculin dưới da (Mantoux) là dương tính?

Nếu kết quả xét nghiệm là dương tính, thì nên đến bác sĩ chuyên khoa về bệnh lao, tùy kết quả chụp quang tuyến phổi và các yếu tố khác, mà bác sĩ sẽ tư vấn. Kết quả dương tính của xét nghiệm tiêm tuberculin dưới da có nghĩa là đã nhiễm vi trùng lao. (Đôi khi, kết quả hơi dương tính cũng có thể xảy ra ở những người đã chủng ngừa BCG hoặc vì các lý do nào khác, không liên quan đến việc mắc bệnh lao). Có kết quả xét nghiệm dương tính không nhất thiết có nghĩa rằng bạn đã lây nhiễm do tiếp xúc gần đây với người nào có bệnh lao. Nếu bạn sống ở quốc gia mà bệnh lao phổ biến, thì cũng rất có thể bạn đã bị lây nhiễm cũng khá lâu. Việc lây nhiễm lao (kết quả dương tính khi xét nghiệm tiêm tuberculin dưới da) không có nghĩa rằng bạn bị bệnh lao. Tuy nhiên, việc này có nghĩa là quý vị có nguy cơ chuyển thành bệnh lao. Nguy cơ này nhiều ít ra sao còn tùy nhiều yếu tố gồm cả việc bạn đã bị nhiễm bao lâu (nói cách khác, có phải bạn bị lây nhiễm là do tiếp xúc gần đây với người bị lao hay không), bạn bao nhiêu tuổi và bạn có một số chứng bệnh nào đó hay không. Bác sĩ sẽ nói việc này với bạn.

Nhiễm lao có thể được chữa khỏi không?

Việc nhiễm lao có thể được chữa trị để ngăn chặn việc chuyển thành bệnh lao trong tương lai. Việc chữa trị này thường là uống hàng ngày một trong các loại thuốc dùng để chữa bệnh lao (isoniazid), trong vòng 6 đến 9 tháng. Việc chữa trị có hiệu quả 60% đến 90% trong việc ngăn ngừa bệnh lao ở những người bị nhiễm lao. Việc chữa trị này khá an toàn, nhất là ở những người trẻ. Nếu bạn được bác sĩ khuyên dùng thuốc này, thì họ sẽ giải thích thêm về lợi ích và nguy cơ của việc chữa trị.

BS. Xuân Đồng