Cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng trong mùa lễ hội

Mùa lễ hội cuối năm, nhất là thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán, người dân thường bận rộn với kế hoạch vui chơi, tổng kết hoặc chuẩn bị đón một mùa xuân mới sang. Nhiều người cho rằng đây là dịp nghỉ ngơi, gặp gỡ bạn bè, hội họp cuối năm… Nhưng trong những dịp đặc biệt đó, nguy cơ mắc bệnh mùa lễ hội rất cao.

Thường những ngày tết, trong tết hoặc sau tết người ăn nhiều bánh chưng, đồ ngọt nhiều hay tăng cân, thừa cân béo phì thì cảm giác ngon miệng lại tăng hơn. Ngược lại trẻ suy dinh dưỡng thì có thể bị suy dinh dưỡng nhiều hơn vì ăn không theo bữa như trẻ thích ăn đồ ngọt bánh kẹo, đôi khi ăn không đúng rối loạn tiêu hóa gây lên suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa trẻ em.

Ngoài ra một số bệnh, bệnh mãn tính không lây nhiễm như bệnh gút bệnh huyết áp, tiểu đường trong dịp tết đôi khi do bia rươụ và do nhiều thực phẩm  có thể gây lên các cơn huyết áp những cái tăng đường huyết, nhiều bệnh, vấn đề  sức khỏe có thể xảy ra trong dịp tết.

PGS.TS. Nguyễn Thị Vân Hồng, nguyên Phó trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, vào các dịp lễ hội vấn đề tiêu hóa nổi trội, ăn uống quá nhiều chất, thức ăn lưu cữu lâu, thực phẩm có vấn đề. Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm không tốt sẽ dễ bị nhiễm khuẩn cấp. Ngoài việc cung cấp chất dinh dưỡng hơi quá thừa việc tập luyện gần như không có, chế độ dinh dưỡng không theo giờ giấc làm tiêu hóa bị xáo trộn, việc bài tiết men tiêu hóa cũng như những vận động đường tiêu hóa xáo trộn những bệnh lý như: đầy bụng, trướng hơi, ậm ạch rồi rối loạn tiêu hóa rất hay xảy ra. Bệnh lý có từ trước do sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá rồi thực phẩm chứa đồ cay nóng cũng làm ống tiêu hóa làm việc nhiều lên. Cơ quan tham gia vào tiêu hóa như gan, mật, tụy cũng tăng lên đặc biệt trên nền bệnh mà người ta có từ trước như tổn thương gan mạn tính vào dịp lễ tết, lễ hội dễ làm tăng lên.

Chế độ ăn uống không hợp lý không theo giờ giấc nhất định sẽ làm cho các phản xạ có điều kiện đã được hình thành trong thời gian dài, các vận động của đường tiêu hóa, các bài tiết của men tiêu hóa cũng bị xáo trộn. Dấu hiệu đường tiêu hóa không ổn thường hay xảy ra như đầy bụng, trướng hơi, có cảm giác ậm ạch, ợ hơi, ợ chua… Những dấu hiệu này có thể thoáng qua mà có thể điều chỉnh được thì sẽ biến mất nhưng nếu không điều chỉnh thời gian ăn, khẩu phần ăn cân đối mà lặp đi lặp lại thì lúc đó sẽ trở thành bệnh lý như loét đường tiêu hóa, gan, tụy.

Đối tượng dễ bị tổn thương là người cao tuổi và trẻ em, chỉ cần một trạng thái mất cân bằng thì bệnh lý tiềm tàng sẽ bộc phát còn trẻ em thì cơ thể chứa nhiều nước thì chỉ một rối loạn tiêu hóa nhỏ thôi cũng dẫn đến rối loạn về nước và điện giải làm sức khỏe suy kiệt. Một đối tượng trên nền bệnh tiềm tàng như: đái tháo đường, tim mạch, tăng huyết áp, suy tim, rối loạn mỡ máu trên nền bệnh gan trước. Dịp lễ hội sử dụng quá nhiều bia thì bệnh tiến triển nặng hơn.

Đặc biệt, trẻ em và người cao tuổi và người trên nền bệnh lý sẵn có trong thời gian chế độ ăn thay đổi, dinh dưỡng không hợp lý ảnh hưởng nhiều, không tập luyện gì, chỉ ăn và ngủ rồi thực phẩm chế biến sẵn rồi tăng cân, người rối loạn tiêu hóa, sụt cân, người cao tuổi cần đặc biệt lưu ý hơn.

Có nhiều loại thuốc để có thể giúp cho ăn uống ngon miệng như cung cấp thêm vitamin, men tiêu hóa, giúp quá trình tiêu hóa tốt hơn, nhanh hơn, chế độ ăn ngon miệng hơn nhưng đối với một thanh niên kiểm soát chế độ dinh dưỡng là tốt hơn.

Với những rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy táo bón hay ngộ độ thì đương nhiên nó liên quan đến vấn đề dinh dưỡng mà nếu như ăn thực sự mất cân đối giữa đường, đạm, mỡ với chất xơ và khoáng chất thì chế độ ăn uống vào dịp lễ tết thường  rất thiếu chất xơ và khoáng chất nên rối loạn vận động của đường tiêu hóa liên quan đến chất xơ và khoáng chất nó giúp cho rối loạn của đường tiêu hóa tốt hơn.

Khi có những rối loạn như vậy đặt ngược lại đấy có phải xảy ra trên một người mà đã có  bệnh lý từ trước hay không. Nếu mà rối loạn đó xảy ra trên người mà không có bệnh lý từ trước thì đây là vấn đề của ché độ dinh dưỡng thì mình phải bổ sung thành phần còn thiếu đặc biệt là rau xanh và nước, với số lượng nước mỗi ngày thì cơ thể cần 1,5 lít đến 2 lít mỗi ngày mới giúp cho vận động của đường tiêu hóa tốt hơn.

Nếu vận động của đường tiêu hóa nó bị rối loạn thì dẫn đến chứng đầy bụng, chướng hơi, ậm ạch và làm cho vận động của đường tiêu hóa thất thường, khi thất thường như thế mà trong trường hợp tiêu chảy ngườ ta lo ngại là liệu vệ sinh an toàn thực phẩm có vấn đề gì không hay hay đây là tình trạng nhiễm khuẩn của đường tiêu hóa, hay vấn đề nhiễm khuẩn của đường tiêu hóa xảy ra khoảng 1 vài lần trong ngày phân không nhày, máu không có dấu hiệu của sốt thì vấn đề nhiễm khuẩn đường tiêu hóa có vể không đáng lo ngại lắm.

Hơn nữa nếu việc điều chỉnh chế độ ăn không mà phân có thể quay trở về trạng thái bình thường thì đương nhiên là tình trạng nhiễm khuẩn chưa phải đặt ra. Cho nên nhiều người thấy hơi có tiêu chảy là vội vàng sử dụng kháng sinh đó là sai lầm. Khởi đầu phải là điều chỉnh chế độ ăn trước còn lại vấn đề ngộ độc liên quan đến hóa chất trong thực phẩm, dư lượng kháng sinh có thể có, vấn đề bảo quản thực phẩm như thế nào nếu mình đảm bảo hét tiêu chí về an toàn thực phẩm thì không ngại hóa chất của bảo quản, tẩm ướp rồi những sản phẩm nuôi trồng an toàn không bị dư lượng kháng sinh, hóa chất thì không phải lo ngại. Nhưng nếu sử dụng quá nhiều thực phẩm như lượng chất mỡ, protein quá nhiều cái gì dùng quá nhiều nó dẫn đến tình trạng ngộ độ, rối loạn vận động của đường tiêu hóa.

Một lời khuyên là chế độ ăn uống phải thực sự cân đối, đầy đủ đường đạm mỡ, chất xơ, khoáng chất vitamin, uống đủ nước chế độ ăn đảm bảo số lượng vừa đủ no, đừng ăn thái quá các bữa liên tiếp dồn nhau. Mà cơ thể thường có dấu hiệu báo trước  đó là hơi đầy bụng, ậm ạch thì bữa sau giảm bớt số lượng xuống và tăng thời gian vậng động lên thì ống tiêu hóa sẽ vận động trở về bình thường.

PGS.TS Nguyễn Thị Vân Hồng khuyến cáo dịp lễ tết nhà nào cũng hiếu khách sẵn sàng chào đón khách mời. Nhưng rõ ràng ăn hay không đê đảm bảo chế độ dinh dưỡng thế nào chứ không để chế độ dinh dưỡng quá thừa để gây ra tình trạng ngộ độc gây ra tình trạng ậm ạch, khó chịu, thì đó là câu chuyện mình có thể kiểm soát được.

Nguồn: Cổng thông tin điện tử Sở Y tế Thành phố Hà Nội